Kitabın yazarı John Ernest STEİNBECK 1962 yılında Nobel Edebiyat Ödülünü alan ABD’li ünlü bir yazardır. Yazarlık hayatı öncesinde işçi olarak çalışmış, bu sırada edindiği deneyimler, yapıtlarında işçilerin yaşamlarını gerçekçi olarak anlatabilmesinde önemli rol oynamıştır.
Fareler ve İnsanlar Steinbeck’i dünyaya duyuran ilk yapıtıdır. Eser Burns’un ‘’ insanlar ve Fareler hiçbir zaman hayallerinin gerçekleştiremezler’’ mısralarındaki anlam üzerine kaleme alınmıştır. Eser roman-piyes tarzında yazılmış olup, olaylar birbirini takip ettiği için akıcı bir üslup hakimdir.
Hikayede iki baş karakter vardır: Lennie ve George. İkisi çocukluklarından beri birbirlerinin tanımakta ve aralarında sıkı bir dostluk bulunmaktadır. Lennie çok iri, aşırı kuvvetli, fakat 3-4 yaşındaki bir çocuğun zekasına sahip özürlü bir insandır.
George ise ufak tefek, akıllı, Lennie’ye gönülden bağlı, onun bakımını kendisine görev edinmiş iyi yürekli bir insandır. Lennie olmadan hayatının ne kadar kolay ve güzel olacağını sık sık aklından geçirmekte, yer yerde bunu dile getirmektedir, ama bunu asla uygulamaya koymamaktadır. Çünkü aralarındaki derin dostluk bağları bunu imkansız kılmaktadır.
Her ikisinin de hayali; biraz para kazanıp, küçük bir toprak parçası satın alarak kimseye muhtaç olmadan yaşamaktır. Bu hayal uğruna her ikisi de nerde ne iş bulurlarsa çalışmakta ve hayallerini gerçekleştirmeye çalıştırmaktadırlar.
Lennie, gücüyle kuvvetiyle çok fazla işi tek başına yapabilmesine rağmen, zeka yaşından dolayı çocuksu bir tutkusu vardır. Yumuşak nesneleri okşamak çok hoşuna gitmekte ve gördüğü çocuklarla oynamak istemektedir. Ancak bu tutkusunu ve masumiyetini sadece George bilmektedir. Onun dışındaki insanlar Lennie’e bakınca iri ve tehlikeli bir insan görmekte ve ondan korkmaktadırlar.
İşte bu tablo kahramanlarımızın başına çok belalar açmıştır. En sonunda onları Soledad kasabası yakınlarında bir çiftliğe kadar sürüklemiştir.
Çiftliğin yakınlarında kamp kurup, Lennie’e tembihlerde bulunan George çok endişelidir.George Lennie’ye oraya vardıklarında konuşmayı kendisine bırakmasını hiçbir şeye karışmamasını, Bunun karşısında hayallerindeki çiftliğe kavuşacaklarını, orada tavşanların olacağını, onların bakımlarının Lennie’ye ait olacağını, yanlış bir şey yaparsa bunun mümkün olmayacağını bir çocuğun anlayacağı şekilde anlatmıştır. Her şeye rağmen bir terslik olursa kendisini konakladıkları bu fundalıkta beklemesi gerektiğini de anlattıktan sonra George ve Lennie birlikte çiftliğe giderler ve işe başlarlar.
Yazar çiftliği ve içinde ki kişileri ayrıntılı olarak betimlemiştir. Çiftlikteki başlıca karakterler şunlardır:
Candy: Bir eli olmayan yaşlı bir işçidir.Yaşlı, hasta ve ağır kokusu olan bir köpeği vardır. Diğer işçiler bu köpeği istememektedir.
Carlson: Daha genç bir işçidir. Bu köpekten devamlı şikayet etmektedir. Candy köpeğini çok sevmekte, ancak etrafa verdiği rahatsızlıktan dolayıda mahcubiyet duymaktadır. Carlson onun böyle bir mahcubiyet anında köpeği götürüp öldürebileceğini söyler. Candy karşı çıksa da sonunda razı olmak zorunda kalır. Carlson köpeği götürüp , vurur ve gömer. Candy George’a bu işi kendisinin yapması gerektiğini, kadim dostunun başkasının ellerinde can vermesine izin vermekten dolayı duyduğu pişmanlığı dile getirir.
Curley: Çiftlik sahibinin oğludur. Ufak tefek yapısından dolayı kendisine has kompleksleri vardır. Ayrıca iri güçlü işçilere hayranlık duyan birde karısı vardır. Zaten ufak tefek yapısını sorun eden Curley’in en büyük kabusu aldatılmaktır.
Bu yüzden Curley için Lennie büyük bir tehdittir.Lennie konuşmadığı için özürlü olduğunu kimse fark etmemektedir. Curley ve karısı dahil herkes ona bakınca iri yarı güçlü bir erkek görmektedirler.
Whit, Slim, Crooks, Clara Teyze hikayenin diğer belli başlı karakterleridir.
Slim, oradaki işçilerin doğal lideridir. Akıllı ve sözü dinlenen bir kişidir.
Crooks, çiftliğin zenci seyisidir. Akıllı entelektüel bir kişiliktir. Ama zenci olmasından dolayı gördüğü ayrımcılık ve zulüm hikayenin başka bir ayağını oluşturmaktadır. Yazar Amerika’daki o tarihteki zencilere yapılan ayrımcılık ve zulümleri Crooks üzerinde çarpıcı bir şekilde dile getirmektedir.
George ve Lennie’nin çiftliğe ilk geldiği günün akşamı Curley Lennie’e sataşmıştır. George’un izniyle Lennie Curley’e ağzının payını verir ve elinin kemiklerini kırar. Bu olay Curley’in karısının Lennie olan hayranlığını daha arttırmıştır.
Bir akşam işçiler dışarıda nal atma oyunu oynarken Lennie işçilerin yatakhanesinde yalnızdır. Curley’in karısı onun yanına gelir ve kur yapmaya başlar. Ona nelerden hoşlandığını sorar. Lennie, yumuşak tüylü hayvanları okşamak şeklinde cevap verince, saçlarının çok yumuşak olduğunu isterse dokunabileceğini söyler. Lennie saçlarını okşamaya başlayınca aşırı kuvvet uyguladığından canı yanar ve bağırmaya başlar. Lennie susması gerektiğini George’un duyacağını, yaramazlık yaptığı için tavşanlara baktırmayacağını masumane anlatırken kocaman elleri bütün nefes yollarını kapatmıştır. Boynu kırılıp can veren kadını hareket etmediğini gören Lennie kötü bir şey yaptığını anlar ve oradan uzaklaşır. Daha önce George’nin kendisine tembihlediği fundalıklara gider saklanır.
Curley, karısının başına gelenleri ve sorumlu olan kişiyi öğrenir öğrenmez bir ekip kurar ve Lennie’i öldürmek için yola çıkarlar. George’da onlarla beraber çıkmak zorunda kalır. Anlar ki bu ekipten kaçmaları imkansızdır. Hem kaçabilseler bile Lennie eninde sonunda başka birisine daha zarar verecek, ya öldürülecek veya kanun tarafından idam edilecektir. Onu bu şekilde başkalarının acımasızca öldürmesine izin veremez. Ekipten önce fundalıklara koşar, Lennie’i bulur. Çok korkmuş olan bu iri yarı çocuğu teselli eder, sakinleştirir. Yanı başlarındaki göle bakmasını orada alacakları çiftliği göreceğini söyler. O esnada George Lennie’nin kafasına arkadan bir el kurşun sıkar. Artık Lennie’de George’da özgürdür. George Slim ile beraber yoluna devam eder.
